„მეგობარი აქტი“, „ქიმიური იარაღის“ შესაძლო გამოყენების მოკვლევა — ინტერვიუ კონგრესმენ უილსონთან

აშშ-ის კონგრესის ორივე პალატის შესაბამისი კომიტეტების თავმჯდომარეებმა, საქართველოში „ქიმიური იარაღის“ შესაძლო გამოყენების მოკვლევის მოთხოვნით, ადმინისტრაციას წერილობით მიმართეს — ამბობს, Independence Avenue Media-სთან ინტერვიუში, რესპუბლიკელი კონგრესმენი ჯო უილსონი.

„ქართული ოცნება“, 1 დეკემბერს გამოქვეყნებულ ტელეკომპანია „ბი-ბი-სის“ მიერ მომზადებულ დოკუმენტურ ფილმში გამოთქმულ ვარაუდს, რომ თბილისში, საპროტესტო აქციის მონაწილეების წინააღმდეგ, შესაძლოა პირველი მოსფლიო ომის ეპოქის ქიმიური იარაღი „კამიტი“ გამოიყენეს, უარყოფს და „მიზანმიმართულ დეზინფორმაციას“ უწოდებს.

6 დეკემბერს, საქართველოს სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურმა განაცხადა, რომ 2024 წლის 4-5 დეკემბერს, მომიტინგეების დასაშლელად პოლიციამ არა „ბი-ბი-სის“ მიერ ნახსენები „კამიტი“, არამედ „ქლორობენზილიდინ მალონონიტრილი” – ცრემლსადენი გაზი CS, მის გასახსნელად კი “პროპილენ გლიკოლის” ხსნარი გამოიყენა.

მანამდე, 3 დეკემბერს, აშშ-ის ჰელსინკის კომისიამ განცხადება გაავრცელა და ამერიკის მთავრობას მოსთხოვა, გადაამოწმოს ცნობები, „მოვუწოდებთ აშშ-ის მთავრობას და ჩვენს დემოკრატ მოკავშირეებს, გადაამოწმონ ეს ცნობები და დააწესონ შესაბამისი სანქციები პასუხისმგებელ პირებზე. ჩვენ კვლავაც მოვუწოდებთ ჩვენს კოლეგებს კონგრესში, მიიღონ „მეგობარი აქტი“, ორპარტიული კანონმდებლობა, რომელიც სახელმწიფო დეპარტამენტს მისცემს დამატებით ინსტრუმენტებს ქართველი ხალხის თავისუფლებისთვის ბრძოლის მხარდასაჭერად.“

კონგრესმენი უილსონი დარწმუნებულია, რომ „მეგობარი აქტი“ კანონი გახდება. კანონპროექტი კვლავ სენატის საკანონმდებლო კალენდარში რჩება.

წარმომადგენელთა პალატამ, „საქართველოს ანგარიშვალდებულების, გამძლეობისა და დამოუკიდებლობის შესაძლებლობების მობილიზებისა და გაძლიერების აქტი“(MEGOBARI Act) მიმდინარე წლის მაისში, ორპარტიული მხარდაჭერით, 349 ხმით 42-ის წინააღმდეგ მიიღო.

ინტერვიუ ჩაწერილია 12 დეკემბერს, რედაქტირებულია სიცხადისა და ლაკონურობისთვის.

ქართლოს შარაშენიძე, Independence Avenue Media: კონგრესმენო უილსონ, პრემიერ-მინისტრი კობახიძე, თურქმენეთში გამართულ ფორუმს დაესწრო, სადაც სხვა ლიდერებთან ერთად ასევე იმყოფებოდა რუსეთის პრეზიდენტი ვლადიმირ პუტინი. ამან თბილისში პორტესტი გამოიწვია. როგორ შეაფასებდით ამას?

რესპუბლიკელი კონგრესმენი ჯო უილსონი, აშშ-ის ჰელსინკის კომისიის თანათავმჯდომარე: ჩვენ ვხედავთ სრულად ტოტალიტალური სახელმწიფოსკენ გადადგმულ ყველა ნაბიჯს და ეს ნაბიჯები თანდათანობით იდგმება.

ძალიან ვაფასებ თქვენს საქმეს, ამ გზავნილის გავრცელებაში დახმარებისთვის. ეს ძალიან დაგვეხმარება ჩვენ, ვინც მხარს ვუჭერთ თავისუფალ და დინამიურ საქართველოს, როცა სამწუხაროდ ვხედავთ ნაბიჯებს, როგორიცაა ოპოზიციის ხმის ჩახშობა, თავისუფლების შეზღუდვა, ქიმიური იარაღის შესაძლო გამოყენება. ამ ნაბიჯების მუდმივად ხაზგასმა მნიშვნელოვანია, რათა ეს გზავნილი მთელ მსოფლიოში, განსაკუთრებით კი შეერთებული შტატების კონგრესის წევრებამდე მივიტანოთ.

პოზიტიური ნოტა ისაა, რომ „მეგობარი აქტის“ კანონპროექტი, 349 ხმით, 49-ის წინააღმდეგ იქნა მიღებული. კონგრესის წევრების 90% მხარს უჭერს საქართველოს მოსახლეობას და მის გვერდით დგანან ისინიც კი, ვინც კანონპროექტს ხმა არ მისცა. სინამდვილეში, ისინი იზოლაციონისტები არიან და მე მათ არ ვეთანხმები, ისინი გულწრფელად არ ემხრობიან რაიმე სახის საგარეო ჩართულობას. კარგი ამბავი კი ისაა, რომ ჩვენ უზრუნველვყავით ქართველი ხალხის მხარდაჭერა კონგრესის წევრების 90%-ისგან.

შარაშენიძე: როგორია “მეგობარი აქტის“ მომავალი, როცა უკვე მიმდინარე სასესიო წელი სრულდება?

კონგრესმენი უილსონი:წლის დასასრულს, არსებობს სენატის პროცედურული წესები, რომლებიც უნდა დავიცვათ და სამწუხაროდ ისინი ძალიან ტექნიკური ხასიათისაა. მაგრამ, კარგი ისაა, რომ ჩვენ სენატში უზარმაზარი მხარდაჭერა გვაქვს. ვფიქრობ, როცა შევძლებთ საქმე კენჭისყრაზე მივიდეს, მხარდაჭერა 90%-ს მიაღწევს. თუმცა, სენატის კენჭისყრაზე წარსადგენად, ტექნიკური დეტალები არსებობს. მაგრამ, ბედნიერი ვარ, რომ ამ საკითხზე ვმუშაობ სენატის ისეთ წევრებთან, როგორიც დემოკრატი სენატორი [ჯინ] შაჰინია. როგორც რესპუბლიკელს, საქართველოს მხარდასაჭერად, მუშაობა მიწევს როგორც რესპუბლიკელებთან, ასევე დემოკრატებთან. ძალიან მადლიერი ვარ, რომ [ამ საკითხთან დაკავშირებით] ასევე გვაქვს  რესპუბლიკელი სენატორის, როჯერ უიკერის ლიდერობა. ის ქართველი ხალხის ძლიერი მხარდამჭერია.

ეს [პროცესი] ორპარტიულია. ჩვენ დიდ პატივს ვცემთ და ვაფასებათ ქართველ ხალხს და გულწრფელად ვცდილობთ, ყველანაირად შევუწყოთ ხელი სამართლიანი და თავისუფალი არჩევნების ჩატარებას.

შარაშენიძე: გჯერათ, რომ „მეგობარი აქტი“ კანონი გახდება?

კონგრესმენი უილსონი: დიახ, რა თქმა უნდა, დარწმუნებული ვარ.

კიდევ ერთი მაგალითი უნდა მოვიყვანო. აქტიურად ვმუშაობდი სირიის ოპოზიციასთან. ერთი წლის წინ, ასადის დიქტატურამ სახელმწიფოს მტრად გამომაცხადა და ეს კომპლიმენტად მივიღე. სამ კვირაში კი, დიქტატორი ასადი მოსკოვში გაიქცა.

რვა თვის შემდეგ, დამასკოში, ასადის კაბინეტში, სირიის ახალ პრეზიდენტთან ერთად ვიყავი. ეს მიუთითებს, რომ ცვლილება შესაძლებელია. სირიაში ეს დიქტატურა 54 წელი გაგრძელდა, მაგრამ ის დაემხო და შეიცვალა. მე ოპტიმისტი ვარ.

1990 წელს, ბულგარეთში არჩევნებს ვაკვირდებოდი. მე გავხდი თვითხმილველი, სრულიად ღარიბი, დაცემის პროცესში მყოფი ბულგარეთი, როგორ იქცა თანამედროვე სახელმწიფოდ, რომელიც ახლა ნატოსა და ევროკავშირის წევრია. თავად ვარ ამ პროგრესის თვითმხილველი და მწამს, იგივე მოხდება ქართველი ხალხისთვის.

ჩემი ვაჟები ქართველ ჯარისკაცებთან ერთად მსახურობდნენ ერაყსა და ავღანეთში. ჩვენ ვიცით ქართველი ხალხის სიმამაცის, კომპეტენციისა და შესაძლებლობების შესახებ. გვინდა ისინი თავისუფლები იყვნენ.

ჩვენ ვხედავთ დადებით ცვლილებებს [საქართველოს] მეზობელ სომხეთსა და აზერბაიჯანში. ვნახეთ ორი პოსტსაბჭოთა რესპუბლიკის ლიდერები [აზერბაიჯანის პრეზიდენტი ილჰამ ალიევი და სომხეთის პრემიერ-მინისტრი ნიკოლ ფაშინიანი] თეთრი სახლის ოვალურ კაბინეტში, პრეზიდენტ ტრამპთან. ასე რომ, ჩვენ ვხედავთ მაგალითებს, სადაც საბოლოოდ სიკეთე ჩნდება.

შარაშენიძე: რატომ არის საქართველოში არსებული ვითარება მნიშვნელოვანი შეერთებული შტატების ეროვნული ინტერესებისთვის?

კონგრესმენი უილსონი: ეს ძალიან მნიშვნელოვანია და მიხარია, რომ აღნიშნეთ. სამყარო გაცილებით პატარაა, ვიდრე ამას ადამიანები აცნობიერებენ. ასე რომ, სადაც არ უნდა იყოს ტოტალიტარიზმი, ის რეალური საფრთხეა.

ახლა ვართ კონფლიქტში, რომელიც ჩვენ არ აგვირჩევია. დიქტატორები, რომლებიც იარაღით მართავენ, იჭრებიან დემოკრატიებში, სადაც კანონის უზენაესობაა. ეს 2022 წლის 24 თებერვალს დაიწყო, უკრაინაში შეჭრით.

და სინამდვილეში, სამწუხაროდ, ეს გაცილებით ადრე დაიწყო, აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის ოკუპაციით, ყირიმის ოკუპაციით.

ასევე არის საფრთხეები, რომლებიც დაკავშირებულია დნესტრისპირეთში, მოლდოვაში რუსული ჯარების ყოფნასთან, ასევე სომხეთში სამხედრო ყოფნის გაგრძელებასთან.

ომის დამნაშავე პუტინი არაერთხელ ნათლად აცხადებს, რომ მას დაშლილი საბჭოთა კავშირის აღდგენა სურს. ასე რომ, ჩვენ ყველა ერთად უნდა დავდგეთ, რათა დავიცვათ ყოფილი საბჭოთა რესპუბლიკები, რომლებიც რისკის ქვეშ არიან.

ისინი მუშაობენ, ჩინეთის კომუნისტურ პარტიასთან, რომლის მიზანიც, 2049 წლისთვის მსოფლიზე დომინირებაა. ასევე ვიცით, რომ ისინი თანამშრომობენ დიქტატურასთან თეირანში. და რა დიდებულია, რომ დღეს თეირანს არანაირი ბირთვული შესაძლებლობა აღარ აქვს, ამაზე პრეზიდენტმა დონალდ ტრამპმა იზრუნა.

გუშინ შევხვდი სახლმწიფო მდივან მარკო რუბიოს, ქართველმა ხალხმა უნდა იცოდეს, არ არის იმის ახსნა საჭირო, რომ მარკო რუბიომ იცის, რა არის ტოტალიტარიზმი ან რა არის კომუნიზმი. მისი ოჯახი კუბიდან გამოქიცა და ეს მას ეხმარება იმის გაცნობიერებაში, რომ არ სურს, საქართველო კუბის დიქტატურას დაემსგავსოს.

შარაშენიძე: კონგრესმენო უილსონ, ამერიკის ჰელსინკის კომისიამ, შეერთებული შტატების მთავრობას მოუწოდა გადაამოწმოს გავრცელებული ცნობები იმის შესახებ, რომ „ქართული ოცნების“ მთავრობამ, დემონსტრანტების წინააღმდეგ, შესაძლოა ქიმიური აგენტი გამოიყენა. „ქართული ოცნება“ ამას უარყოფს. ამ მოვლენების შემდეგ, ადმინისტრაციისგან რაიმე ნაბიჯების გადადგმის მოლოდინი გაქვთ?

კონგრესმენი უილსონი: მოხარული ვარ, რომ ეს კითხვა დასვით, რადგან მართლაც, ამერიკის ხალხი შოკირებულია იმით, რომ ბაშარ ალ-ასადის ტრადიციის გაგრძელებით — სირიის დიქტატორის, რომელიც ქიმიურ იარაღს იყენებდა — ახლა არსებობს პარალელი და ეს არის რეჟიმი თბილისში.

მადლიერი ვარ, რომ რესპუბლიკელებმა და დემოკრატებმა — ორივე პარტიისა და კონგრესის ორივე პალატის —  წარმომადგენელთა პალატისა და სენატის ყველა შესაბამისი კომიტეტის თავმჯდომარეებმა, საკითხის მოკვლევის მოთხოვნით ადმინისტრაციას წერილები გაუგზავნეს. ასე რომ, ეს მიმდინარე პროცესია.

მტკიცედ მწამს, რომ ეს დონალდ ტრამპის ყურადღებას მიიპყრობს. [სახელმწიფო მდივან] მარკო რუბიოსა და [ომის მდივან] პიტ ჰეგსეთის ხელმძღვანელობით, მის ადმინისტრაციაში გვყავს ადამიანები, რომლებიც მზად არიან საქართველოს ხალხის მხარდასაჭერად.

შარაშენიძე: ელოდებით რაიმე ცვლილებას ამერიკა-საქართველოს ურთიერთობებში, უახლოეს მომავალში?

კონგრესმენი უილსონი: მჯერა, ამის რეალური შესაძლებლობა არსებობს. თქვენ ნახეთ წარმომადგენელთა პალატის საგარეო საქმეთა კომიტეტის კენჭისყრა, რომელმაც უმრავლესობით დაუჭირა მხარი პარტია „ქართული ოცნების“ არაღიარებას. ასე რომ, მჯერა, ყველაფერი სწორი მიმართულებით ვითარდება. მაგრამ, სენატში უბრალოდ შეფერხებაა, თუმცა ეს უჩვეულო არ არის. […] შეერთებული შტატების სენატში კანონის მიღება ნამდვილი გამოწვევაა. მაგრამ, კიდევ ერთხელ, წარმომადგენელთა პალატაში, რესპუბლიკელებისა და დემოკრატების 90-მა პროცენტმა, მხარი დაუჭირა ქართველ ხალხს და ეს მაჩვენებელი სამუდამო ნიშნად უნდა დარჩეს იმისა, თუ როგორი სიყვარული აქვს ამერიკელ ხალხს, ქართველი ხალხის მიმართ.

შარაშენიძე: კონგრესმენო, ეს ჩემი ბოლო კითხვაა – „ქართული ოცნების“ ლიდერები ამბობენ, რომ თქვენ „დიფ სთეითის“ ნაწილი ხართ, რას უპასუხებთ?

კონგრესმენი უილსონი: უპირველესად, მათ ნებისმიერ თავდასხმას კომპლიმენტად ვიღებ. გითხარით, რომ ასადის რეჟიმის მიერ, სახელმწიფოს მტრად ვიყავი გამოცხადებული. ასევე, პერსონა ნონ გრატად ვიყავი გამოცხადებული ჩრდილოეთ კორეაში. ასე რომ, როცა დიქტატორები მაკრიტიკებენ, ეს ჩემთვის საპატიო ნიშანია. მაგრამ, ყველაზე უცნაური და სასაცილო „დიფ სტეიტია“ — მე დონალდ ტრამპის მხარდამჭერი ვარ და ჩვენი, რესპუბლიკელების პოლიტიკური იდეოლოგია მთავრობის როლის შეზღუდვაა, მისი ზომის შემცირება და ეს არსებითად ამცირებს „დიფ სტეიტს“.