უკრაინის წინააღმდეგ რუსეთის სრულმასშტაბიანი ომის დასრულებისთვის წარმოდგენილი პირველადი გეგმა არასანდო და არაპრაქტიკულია, განაცხადა ეუთოში აშშ-ის ყოფილმა ელჩმა, ჯიმ გილომორმა. ის მიიჩნევს, რომ რუსეთს არა ომის დასრულება და ამ მიზნით, მოლაპარაკების გამართვა, არამედ მიტაცებული ტერიტორიების ლეგიტმაცია სურს.
Independence Avenue Media-სთან ინტერვიუში გილმორმა განცხადა, რომ თავდაპირველად წარმოდგენილი სამშვიდობო წინადადების პირობები „უკრაინის კაპიტულაციის“ ტოლფასია და მიზნად ისახავს შეერთებულ შტატებს, ევროპასა და უკრაინას შორის განხეთქილების დათესვას.
გილმორი, აშშ-ის ვირჯინიის შტატის ყოფილი გუბერნატორი, ევროპის უსაფრთხოებისა და თანამშრომლობის ორგანიზაციაში (ეუთო), აშშ-ის ელჩის თანამდებობას, დონალდ ტრამპის პრეზიდენტობის პირველი ვადის განმავლობაში იკავებდა.
მან განაცხადა, რომ თავდაპირველი გეგმა, მისი აზრით, ვაშინგტონში არ შემუშავებულა და ის მოსკოვში დაიწერა. მისი მიზანი კი იყო კიევი იძულებული გამხდარიყო ისეთ დათმობებზე წასულიყო, რომელთა მიღებაც მას არ შეეძლო.
აშშ-ის ყოფილი ელჩი მიიჩნევს, რომ ახლა სასწორზე ევროპის უსაფრთხოება დევს და ამბობს, რომ მოსკოვის გრძელვადიანი მიზანი არა მხოლოდ უკრაინის განადგურება, არამედ ასევე რუსეთის ყოფილი გავლენების სფეროს სრული აღდგენაა. მისი თქმით, ევროპა აცნობიერებს საფრთხის მასშტაბებს და ამიტომაც ზრდის თავდაცვის ხარჯებს. მისივე თქმით, ფინეთისა და შვედეთის ალიანსში გაწევრიანება ამ საფრთხის დამადასტურებელი კიდევ ერთი მაგალითია.
გილმორმა ასევე უპასუხა კიევში კორუფციული სკანდალის შემდეგ უკრაინის პრეზიდენტ ვოლოდიმირ ზელენსკის პოლიტიკურ პოზიციასთან დაკავშირებულ კითხვებს და განაცხადა, რომ ინციდენტი არ უნდა იქნას გამოყენებული დასავლეთის მხარდაჭერის შესასუსტებლად. მან აღნიშნა, რომ უკრაინის მზადყოფნა, გამოიძიოს კორუფციული დანაშაულები, დემოკრატიული რეფორმების მიმართ ქვეყნის ერთგულებას აჩვენებს. თუმცა, ასევე დასძინა, რომ „პრობლემა იქნება, თუ სკანდალი დაამტკიცებს, რომ უკრაინის მთავრობაში კორუფცია ენდემურია, ფარდოდ არის გავრცელებული“, – თქვა მან.
ინტერვიუ ჩაწერილია 2025 წლის 24 ნოემბერს, რედაქტირებულია სიცხადისა და ლაკონურობისთის.
უკრაინის წინააღმდეგ რუსეთის სრულმასშტაბიანი ომის დასრულებისთვის წარმოდგენილი პირველადი გეგმა არასანდო და არაპრაქტიკულია, განაცხადა ეუთოში აშშ-ის ყოფილმა ელჩმა, ჯიმ გილომორმა. ის მიიჩნევს, რომ რუსეთს არა ომის დასრულება და ამ მიზნით, მოლაპარაკების გამართვა, არამედ მიტაცებული ტერიტორიების ლეგიტმაცია სურს.
Independence Avenue Media-სთან ინტერვიუში გილმორმა განცხადა, რომ თავდაპირველად წარმოდგენილი სამშვიდობო წინადადების პირობები „უკრაინის კაპიტულაციის“ ტოლფასია და მიზნად ისახავს შეერთებულ შტატებს, ევროპასა და უკრაინას შორის განხეთქილების დათესვას.
გილმორი, აშშ-ის ვირჯინიის შტატის ყოფილი გუბერნატორი, ევროპის უსაფრთხოებისა და თანამშრომლობის ორგანიზაციაში (ეუთო), აშშ-ის ელჩის თანამდებობას, დონალდ ტრამპის პრეზიდენტობის პირველი ვადის განმავლობაში იკავებდა.
მან განაცხადა, რომ თავდაპირველი გეგმა, მისი აზრით, ვაშინგტონში არ შემუშავებულა და ის მოსკოვში დაიწერა. მისი მიზანი კი იყო კიევი იძულებული გამხდარიყო ისეთ დათმობებზე წასულიყო, რომელთა მიღებაც მას არ შეეძლო.
აშშ-ის ყოფილი ელჩი მიიჩნევს, რომ ახლა სასწორზე ევროპის უსაფრთხოება დევს და ამბობს, რომ მოსკოვის გრძელვადიანი მიზანი არა მხოლოდ უკრაინის განადგურება, არამედ ასევე რუსეთის ყოფილი გავლენების სფეროს სრული აღდგენაა. მისი თქმით, ევროპა აცნობიერებს საფრთხის მასშტაბებს და ამიტომაც ზრდის თავდაცვის ხარჯებს. მისივე თქმით, ფინეთისა და შვედეთის ალიანსში გაწევრიანება ამ საფრთხის დამადასტურებელი კიდევ ერთი მაგალითია.
გილმორმა ასევე უპასუხა კიევში კორუფციული სკანდალის შემდეგ უკრაინის პრეზიდენტ ვოლოდიმირ ზელენსკის პოლიტიკურ პოზიციასთან დაკავშირებულ კითხვებს და განაცხადა, რომ ინციდენტი არ უნდა იქნას გამოყენებული დასავლეთის მხარდაჭერის შესასუსტებლად. მან აღნიშნა, რომ უკრაინის მზადყოფნა, გამოიძიოს კორუფციული დანაშაულები, დემოკრატიული რეფორმების მიმართ ქვეყნის ერთგულებას აჩვენებს. თუმცა, ასევე დასძინა, რომ „პრობლემა იქნება, თუ სკანდალი დაამტკიცებს, რომ უკრაინის მთავრობაში კორუფცია ენდემურია, ფარდოდ არის გავრცელებული“, – თქვა მან.
ინტერვიუ ჩაწერილია 2025 წლის 24 ნოემბერს, რედაქტირებულია სიცხადისა და ლაკონურობისთის.
ია მეურმიშვილი, Independence Avenue Media-ს მთავარი რედაქტორი: გუბერნატორო გილმორ, რა პროცესებს ვხედავთ, უკრაინის სამშვიდობო მოლაპარაკებებისა და შეთანხმების თვალსაზრისით? გვესმის გეგმის განსხვავებული ვერსიების შესახებ, ასევე ვიხილეთ ცვლილებები და განახლებები — სად ვართ ახლა?
ჯიმ გილმორი, აშშ-ის ყოფილი ელჩი ეუთოში: დღეს 24 ნოემბერია და ამას ხაზს ვუსვამ, რადგან ყველაფერი ყოველდღიურად, საათობრივად იცვლება. [სამშვიდობო] წინადადება, რომელიც რამდენიმე დღის წინ სრულიად მოულოდნელად წამოიჭრა, ბოლო დღეების განმავლობაში მუდმივი განხილვისა და დებატის საგანია. ზოგი მიიჩნევს, რომ რუსების განზრახვა სწორედ ამ ინტენსიური დებატების წამოჭრა იყო, რათა დაპირისპირება გაეჩინა ევროპელებსა და ამერიკელებს შორის, ამერიკელებსა და უკრაინელებს, უკრაინელებსა და ევროპელებს შორის…
თავდაპირველი 28 პუნქტიანი გეგმა, რომელიც გასაჯაროვდა, რა თქმა უნდა, უკრაინელებისთვის სრულიად მიუღებელია. ის მიუღებელი უნდა იყოს შეერთებული შტატებისთვის და ევროპელებისთვის — ვფქირობ ეს ასეცაა. თუმცა, დისკუსია კვლავ გრძელდება. აშშ-ის სახელმწიფო მდივანი მარკო რუბიო მიანიშნებს, რომ მისი აზრით, ცეცხლის შეწყვეტისა და სამშვიდობო შეთანხმების მიღწევის მიმართულებით პროგრესია. ვნახოთ, რა გამოვა აქედან.
მეუმიშვილი: როგორ ფიქრობთ, რა შეიძლება მოხდეს ახლა?
გილმორი: ვფიქრობ, სამშვიდობო შეთანხმება წარმატებული არ იქნება, თუ რუსები მზად არ იქნებიან, თითქმის ყველა თავიანთ ძირითად მოთხოვნაზე უარი თქვან. ჯერჯერობით, მათ კიდევ ერთხელ დაადასტურეს, რომ თავიანთი მოთხოვნების ყველა ძირითადი პუნქტების შესრულება სურთ. ეს ძირითადი პუნქტები კი, ფაქტობრივად, უკრაინის კაპიტულაციას ნიშნავს.
არ ვფიქრობ, რომ უკრაინელები ამას გააკეთებენ. იქ თავად ვიყავი უკრაინაში, ასევე შეხვედრებზე, კონფერენციებზე მთავრობის არაერთ წარმომადგენელს ვესაუბრე. მათ ჩემთან საუბრისას თქვეს, რომ არ აპირბენ დანებდნენ და რუსეთის ყმებად იქცნენ.
მეურმიშვილი: რატომ არის მნიშვნელოვანი ამერიკის ინტერესებისთვის შეერთებულმა შტატებმა თავადაც მიიღოს მონაწილეობა ამ გეგმის შემუშავებაში? რა სარგებელს მიიღებს ამერიკა იმ შემთხვევაში, თუ ეს შეთანხმება სამართლიანი და ხანგრძლივი იქნება?
გილმორი: თუ შესაძლებელი იქნება სამშვიდობო შეთანხმების მიღწევა, რომლის მიხედვითაც რუსები უკრაინიდან გავლენ, შეწყვეტენ თავისი მეზობლების დაპყრობის მცდელობას, შეწყვეტენ მშვიდობიან მოსახლეობაზე ამ სასტიკ თავდასხმებს — რაც ომის დანაშაულია — დააბრუნებენ მათ მიერ გატაცებულ ბავშვებს და შეწყვეტენ თავიანთ მშვიდობიან მეზობელზე ძალადობას, მაშინ ვფიქრობ, რომ კარგი სამშვიდობო შეთანხმება, რომელიც აღიარებს უკრაინის სუვერენიტეტს, კარგი იქნება.
მაგრამ, არ მგონია, რუსებს ეს განზრახვა ჰქონდეთ. ვფიქრობ, საკმაოდ ცხადია რაც ხდება. თქვენმა აუდიტორიამ ყურადღებით უნდა ადევნოს თვალი, რის მიღწევას ცდილობენ რუსები, რა არის მათი პოლიტიკური მიზანი.
საბოლოო ჯამში, ყველაფერი, რასაც ისინი აკეთებენ – დიპლომატიიდან დაწყებული, სამხედრო საქმიანობით დამთავრებული, დრონებით, ნავთობის გაყიდვებით, ეკონომიკით… მიმართულია ომის მანქანისკენ, რომელიც მიზნად ისახავს უკრაინის სრულად განადგურებას და შემდეგ მის გამოყენებას ძველი რუსული იმპერიის აღდგენის საწყის წერტილად. სწორედ ამის გაკეთებას ცდილობენ ისინი. არ მგონია, ეს ან შეერთებული შტატებისთვის და რა თქმა უნდა, უკრაინისთვის სასურველი შედეგი იყოს.
მეურმიშვილი: დარწმუნებული ვარ თვალყურს ადევნებთ, რას აკეთებენ ევროპელები იმის საჩვენებლად, რომ უკრაინას მხარს უჭერენ. ფიქრობთ, რომ ისინი საკმარისს აკეთებნ? შეუძლიათ მეტი გააკეთონ?
გილმორი: […] აქ მთავარი ისაა, რომ ევროპელების ინტერესი აქ უკიდურესად დიდია. სწორედ ისინი აღმოჩნდებიან უდიდესი საფრთხის წინაშე, თუ უკრაინა რუსების ხელში ჩავარდება. სწორედ ისინი არიან, ვინც ისედაც უამრავი დივერსიული აქტისა და ჰიბრიდული ოპერაციის სამიზნეები არიან. აღმოსავლეთ ევროპის ქვეყნებსა და დასავლეთ ევროპის ქვეყნებს, რომლებთა წარმომადგენლებსაც მე ვისაუბრე, ამაში ეჭვი არ ეპარებათ. ესტონელებმა და სხვა ბალტიელებმა იციან, რამდენად საშიშია ეს მათთვის. ამ თვალსაზრისით, სავარაუდოდ, პოლონეთი ლიდერია. დასავლეთ ევროპის ქვეყნების უმეტესობამ გადაწყვიტა გაეზარდათ [თავდაცვის] ბიუჯეტები რუსული აგრესიის მოლოდინში. რა თქმა უნდა, არ უნდა დაგვავიწყდეს ნატოს ერთიანობის გაძლიერებასთან დაკავშირებული პოლიტიკური მოვლენები.
ჩემი აზრით, ფინეთისა და შვედეთის ნატოში გაწევრიანება, ბერლინის კედლის დანგრევის შემდეგ, ყველაზე მნიშვნელოვანი გეოპოლიტიკური მოვლენა იყო. ამიტომ, ვფიქრობ, ევროპელები ნათლად აცნობიერბენ იმ საფრთხეს, რომელიც მათ ამ რუსული აგრესიული სახელმწიფოსგან ემუქრებათ.
მეურმიშვილი: პოლიტიკური კომენტატორები, დამკვირვებლები, პოლიტიკოსებიც კი ამბობენ, რომ პრეზიდენტ ზელენსკის პოზიციები მნიშვნელოვნად შესუსტდა მას შემდეგ, რაც კორუფციული სკანდალი ვიხილეთ, განსაკუთრებით ქვეყნის შიგნით. როგორ აღიქვამთ ამ ვითარებას? რა გავლენას ახდენს ეს სკანდალი აშშ-სთან და ევროკავშირთან პრეზიდენტ ზელესნკის პოზიციონირებაზე? მნიშვნელოვანია ის?
გილმორი: ვფიქრობ, ეს მხოლოდ მაშინ იქნება მნიშვნელოვანი, თუ ამ მნიშვნელობას მას პოლიტიკური ინტერესების მქონე ადამიანები შესძენენ… რუსეთის შეჭრამდე, როცა უკრაინას ვსტუმრობდი, 2021 წელს, მინისტრთა კაბინეტის დაახლოებით რვა ან ათ წევრს და წამყვან ფიგურებს შევხვდი. თითოეულ მათგანს დავუსვი კითხვა, რომელზეც, ვფიქრობ, ჩემს ამერიკელ მეგობრებს პასუხის გაგება სურდათ — შეძლებთ თუ არა ქვეყანა კორუპციისგან გაწმინდოთ, რათა შემდეგ ევროკავშირში გაწევრიანება შეძლოთ? პასუხი, რომელსაც მათგან ვიღებდი იყო — დიახ, ჩვენ ამის აგრესიულ განხორციელებას ვაპირებთ.
ამგვარად, თქვენს კითხვაზე პირდაპირი პასუხია, რომ მიმდინარე ეს ე.წ. სკანდალი ნიშნავს, რომ უკრაინის მთავრობამ უკანონობა გამოავლინა. ეს ისაა, რასაც ჩვენც ვისურვებდით, რომ მათ გაეკეთებიათ. ჩვენ გვინდა, რომ მათ ამ საქმის არსს ბოლომდე მიაქციონ ყურადღება და კორუფციის იდენტიფიცირება მოახდინონ. ჩვენ ამ საქმის შესახებ არაფერი ვიცით. არ ვიცით, დამნაშავეები არიან თუ არა [დასახელებული] ადამიანები. არ ვიცით, რამდენად ფართომასშტაბიანია ეს საქმე. თუმცა, ეს პრობლემად მხოლოდ მაშინ იქცევა, თუ სკანდალი დაამტკიცებს, რომ კორუფცია უკრაინის მთავრობაში ენდემურია. ეს პრობლემა იქნება, რადგან ვფიქრობ, შეერთებული შტატებისა და ევროპის მოქალაქეები, ამ შემთხვევაში, უკრაინის მხარდაჭერას არ მოისურვებენ. თუმცა, ჯერჯერობით ამის დადასტურება არ გვინახავს. და თუ უკრაინელები კორუფციაში დამნაშავე ადამიანებს აპატიმრებენ, სწორედ ეს გვინდა, რომ გააკეთონ.
მეურმიშვილი: ვიტყოდი, ეს რუსეთისგან განსხვავებული სიტუაციაა, საიდანაც კორუფციის შესახებ არაფერი გვესმის.
გილმორი: ჩვენ საკუთარ თავს სტანდარტებს ვუწესებთ და შემდეგ რუსეთისგან იმავეს არ ვითხოვთ. ეს კი რუსებთან მოლაპარაკებებში ფუნდამენტურად არახელსაყრელ მდგომარეობაში გვაყენებს. ჩვენ ყოველთვის „დამნაშავეები“ ვართ და ისინი ყველაფერს „იდეალურად“ აკეთებენ — ეს სრულებით არ შეესაბამება სიმართლეს. საქმე პირიქითაა.
რუსეთი აგრესიული, ფაშისტური ძალაა, რომელიც თავს ესხმის მეზობელს, არღვევს ყველა საერთაშორისო სტანდარტს, მათ შორის, გაეროს სტანდარტებს, რომ აღარაფერი ვთქვათ ეუთოზე, სადაც მე ელჩი ვიყავი. ევროპის უსაფრთხოებისა და თანამშრომლობის ორგანიზაცია დაფუძნებულია ჰელსინკის აქტის პრინციპებზე: არანაირი აგრესიული ომი, მშვიდობიანი გადაწყვეტილებები, არანაირი დაპყრობა, არანაირი შეჭრა უცხო ქვეყნის ტერიტორიაზე, არანაირი მცდელობა უცხო მიწების ანექსიისა, როგორც ეს [რუსებმა] გააკეთეს ყირიმში. ეუთოს ყველა ფუნდამენტურ პრინციპს, რომლის წევრიც რუსეთი დღესაც არის, ახლა რუსები არღვევენ.
მეურმიშვილი: დასრულდება თუ არა ომი უკრაინაში ახლო მომავალში, ამ სამშვიდობო გეგმასთან დაკავშირებული მოვლენების გათვალისწინებით?
გილმორი: პროგნოზს ვერ გავაკეთებ იმაზე, მოიტანს თუ არა ეს ე.წ. სამშვიდობო შეთანხმება რამეს. უკვე ვთქვი, რომ თავდაპირველი შეთანხმება სრულიად მიუღებელი იყო. შეხედეთ ამ პირობებს. ის უკრაინელებს მოუწოდებდა დაეთმოთ ტერიტორიები, რომელთა დაპყრობაც რუსებს ჯერ არც კი უცდიათ ან ჯერ არ დაუპყრიათ. მეორეც, გავიხსენოთ, რომ ეს მთელი ტერიტორია, მათ შორის ყირიმი, უკრაინის საერთაშორისოდ აღიარებული ტერიტორიაა. ანუ, ჩვენ უნდა ვვაჭრობდეთ მათთვის იმის დასაბრუნებლად, რაც უკვე მათია?
[ამ გეგმაში] ასევე იყო ნატოში გაწევრიანების აკრძალვა, ხელმოწერიდან 100 დღეში არჩევნების ჩატარება, რათა ზელენსკი გააძევონ, სავარაუდოდ, თუ მას გააძევებენ… სად არის მოთხოვნა, რომ რუსებმა ჩაატარონ არჩევნები? ვფიქრობ, რუსეთში ეუთოს ზედამხედველობით არჩევნები უნდა ჩავატაროთ, რათა უზრუნველვყოთ სამართლიანი არჩევნების ჩატარება რუსეთში. რატომ უნდა გავაკეთოთ ეს უკრაინაში? უკრაინა ერთადერთი დემოკრატიაა, რომელიც ამ კონკრეტულ კონფლიქტშია ჩართული. რა თქმა უნდა, არსებობს სხვა სირთულეებიც — რუსებისთვის სანქციების შემსუბუქება, რასაც, ვფიქრობ, ისინი სასოწარკვეთით ცდილობენ.
მაგრამ, ტერიტორიის დათმობა ყველაზე მნიშვნელოვანია. რატომ? ტერიტორიული სუვერენიტეტის დათმობა ეწინააღმდეგება საერთაშორისო ურთიერთობების ყველა წესს. ეს, ალბათ, ყველაზე მნიშვნელოვანია, რაც შემიძლია ვუთხრა თქვენს მაყურებელს. სანამ [უკრაინის ამ ტერიტორიებზე] რუსეთის სუვერენიტეტი არ იქნება აღიარებული და რუსეთის ტერიტორიულ დაპყრობას არ ექნება ლეგიტიმაცია, ის ყოველთვის მხოლოდ დროებითი ოკუპანტი იქნება. არ აქვს მნიშვნელობა, ერთ თვეში წავლენ, ერთ წელიწადში, ხუთ, თუ ათ წელიწადში; ადრე თუ გვიან, ისინი წავლენ. თუ, რა თქმა უნდა, რუსები ამ დაპყრობის იურიდიულ აღიარებას არ მიიღებენ. ეს ერთი პრინციპია, რომელიც მჯერა, რომ არ უნდა დავარღვიოთ.
